نگهداری و تعمیرات سیستم های آتش نشانی، اعلام و اطفا حریق
مقدمه:
همگی با سه عامل ایجاد حریق یعنی حرارت، ماده قابل سوختن و اکسیژن آشنا هستیم و می دانیم که تا زمانی که این سه عامل در کنار هم قرار گیرند احتمال حریق و تداوم آن وجود خواهد داشت، لذا باید برای پیشگیری ایجاد حریق و در صورت ایجاد آن برای جلوگیری از پیشرفت و ادامه سوختن آماده بود.
لزوم نگهداری و تعمیرات سیستم های آتش نشانی ساختمان ها:
برای دست یابی به امر فوق، اجرای انواع مختلف سیستم اعلام و اطفای حریق در ساختمان های مختلف ضروریست، ولی مهم تر از آن آماده بودن این سیستم ها در زمان حریق و انجام وظایف محوله ی آنها در بزنگاه خطر می باشد. بنابراین پس از اجرای صحیح این سیستم ها نگهداری و تعمیرات دوره ای آنها، رسیدگی دوره ای به تجهیزات فاسد شدنی و آماده به کار بودن آنها از اهمیت بالای برخوردار می باشد.
شرکت همیار صنعت با در اختیار داشتن کارشناسان و تکنسین های ماهر در زمینه نگهداری سیستم های اعلام و اطفای حریق- آتش نشانی- توانسته است علاوه بر ارائه خدمات مناسب و حرفه ای در این زمینه به رضایتمندی عالی از مشتریان خود دست یابد.
در زیر خلاصه ای از برنامه های نگهداری و تعمیرات شرکت همیار صنعت آمده است.
نگهداری و تعمیرات سیستم های اطفای حریق :
همانطور که می‌دانید، نگهداری و تعمیرات (maintenance)، به مجموعه فعالیت‌ها و اقداماتی که به منظور آماده‌به‌کارنگهداشتن تجهیزات در سطح قابل قبول از نظر عملیاتی (نگهداری) و یا بازگرداندن تجهیزات معیوب به چرخه استفاده و بهره‌برداری، اطلاق میشود و نتیجه موردانتظار از این اقدامات، ایجاد آمادگی، حفظ قابلیت عملیاتی، تداوم و استمرار عملیاتی تجهیزات برای شرایط تعریف شده خواهد بود.
استانداردNFPA25 Standard for Inspection ,Testing and Maintenance of Water-Based fire protection systems بطورکامل به نحوه بازرسی، تست، نگهداری و تعمیرات این تجهیزات پرداخته و تمامی اقدامات لازم برای مهیا نمودن و حفظ سیستم در همان شرایط و سطح عملکردی طراحی شده را، تشریح می‌نماید.
در سیستم لوله تر (wet pipe sprinkler system) اسپرینکلرها به شبکه لوله‌کشی محتوی آب متصل هستند و به محض فعال‌شدن اسپرینکلر، آب فوراً تخلیه میشود. از امتیازات این سیستم میتوان به سرعت بالا و هزینه‌های پایین نصب، نگهداری و تعمیرات اشاره کرد. در اکثر مناطقی که خطر یخ‌زدگی آب وجود ندارد، سیستم تر اولین انتخاب طراحان خواهد بود و اطمینان از صحت عملکردی و حفظ شرایط مطلوب این سیستم اطفاء حریق تنها با انجام یک پروسه صحیح نگهداری و تعمیرات موثر بدست خواهد آمد.
همانطور که می‌دانید، نگهداری و تعمیرات (maintenance)، به مجموعه فعالیت‌ها و اقداماتی که به منظور آماده‌به‌کارنگهداشتن تجهیزات در سطح قابل قبول از نظر عملیاتی (نگهداری) و یا بازگرداندن تجهیزات معیوب به چرخه استفاده و بهره‌برداری، اطلاق میشود و نتیجه موردانتظار از این اقدامات، ایجاد آمادگی، حفظ قابلیت عملیاتی، تداوم و استمرار عملیاتی تجهیزات برای شرایط تعریف شده خواهد بود.
بازرسی، تست و تعمیرات
1- بازرسی
- اسپرینکلرها: (Sprinklers)اسپرینکلرها میبایست سالیانه مورد بازدید قرار گرفته و عاری از هرگونه خوردگی (زنگ زدگی)، رنگ، مواد خارجی و صدمه فیزیکی بوده و متناسب با نوع آنها (e.g. upright , pendant or sidewall) به‌طور صحیح نصب شده باشند. درصورتی‌که دارای هر یک مشکلات فوق باشند، حتماً باید تعویض و یا اصلاح وضعیت شده و هرگونه انسداد و گرفتگی مسیر پاشش آن نیز برطرف شود.
درخصوص سرویس و نگهداری قطعات یدکی و موجودی انبار نیز موارد ذیل بایستی سالیانه کنترل گردد:
1- متناسب بودن تعداد و نوع اسپرینکلرها
2- آچارهای مخصوص آچارکشی انواع اسپرینکلرهای بکاررفته در سیستم
- لوله‌ها و اتصالات (Pipe &Fittings): لوله‌ها و اتصالات بکاررفته باید هر سال کنترل شده و در وضعیت مطلوبی باشند. عاری از هرگونه آسیب مکانیکی، نشتی، خوردگی و ناهم‌راستایی (عدم انطباق) بوده و هیچ‌گونه بار خارجی بر آنها وارد نگردد.
- بست‌ها و آویزها (Hangers and Seismic Braces) :جنس و سایز لوله، نوع مصالح ساختمان، احتمال وقوع زلزله و...... از عواملی هستند که در انتخاب نوع بست‌ها وفاصله بین آنها تاثیر می‌گذارند. در فرایند بازرسی باید توجه داشت که هیچ‌کدام از نگهدارنده‌ها نباید آسیب فیزیکی دیده و یا شل باشند. درصورت صدمه و یا لقی اقدام لازم، تعویض یا بستن مجدد آنهاست.
- گیج‌ها (Gauges) :تمامی فشارسنج‌ها بایستی ماهیانه بازدید شده تا وضعیت مناسب خود را حفظ و فشار تغذیه آب از شبکه را به‌طور دقیق نشان دهند.
- سازه (Buildings) :سالانه و پیش از شروع فصل سرما میبایست تمام بخش‌های ساختمانی که در آن سیستم اطفاء اسپرینکلر تعبیه شده، اعم از پنجره‌های دیواری و سقفی، درها، سیستم تهویه، منافظ و....... بازرسی شوند تا آب موجود در سیستم اسپرینکلر تر، منجمد نگردیده و میزان گرمایش (انرژی) موردنیاز برای ایجاد دمای حداقل ⁰c 4.4 مهیا باشد.
- تجهیزات هشداردهنده(Alarm Devices) :این تجهیزات ازجمله: زنگ اخبارهای مکانیکی و پرشر سوئیچ و ..... میبایست هر سه ماه یکبار بازدید و صحت آنها بدون هرگونه آسیب فیزیکی تأیید شود.
- هیدرولیک سیستم (Hydraulic nameplate) :هرسه ماه یکبار چک گردد.
- اتصالات آتش‌نشانی (Hose Connections) :براساس استاندارد سالیانه مورد بازدید و کنترل قرار گیرند.
- شیرهای کنترل (Control valves) :لازم بذکر است، حداقل یک شیر کنترل فهرست شده میبایست بر روی هر سیستم اسپرینکلر نصب شود. مگر آنکه لوله تغذیه‌کننده سیستم اسپرینکلر و شبکه آب فایرباکس آتش‌نشانی (سیستمهای متشکل از شبکه لوله‌کشی و اتصالات مربوط به شیلنگ‌های آتش‌نشانی که برای اطفاء دستی بکار می‌روند) مشترک باشد. آنگاه برای هر طبقه نیز یک شیر کنترل نصب گردد تا هنگام تعمیرات سیستم اسپرینکلر، خللی در عملکرد شبکه آب آتش‌نشانی وارد نشود. شیرهای فوق ازجمله شیرهای پروانه‌ای و .... بصورت هفتگی و ماهیانه باید چک شوند.
تست
- اسپرینکلرها (Sprinklers):اسپرینکلرهای مرغوب درصورت عدم وارد شدن صدمه احتمالی فیزیکی و ... تا 50 سال به خوبی کار خواهند کرد و نیاز به تست ندارند. لکن بعد از آن میبایست جایگزین شده و یا تست گردند. در حالت دوم بصورت تصادفی از نواحی گوناگون، تعداد مشخصی بعنوان نمونه انتخاب و به یک آزمایشگاه دارای صلاحیت در حوزه کنترل صحت عملکرد و تست این تجهیزات ارسال می‌گردد. پس از تأیید، قابلیت استفاده خواهند داشت و بعد از آن هر 10 سال یکبار این فرایند تکرار میشود. درصورتی که از زمان ساخت اسپرینکلر 75 سال گذشته باشد، فاصله هر کنترل به 5 سال یکبار تقلیل خواهد یافت.
- گیج‌ها (Gauges) :این تجهیزات میبایست هر 5 سال یکبار تعویض شده و یا با یک نمونه کالیبره‌شده، مقایسه شوند تا درصورت نداشتن دقت لازم، به واحد کالیبراسیون ارسال و اصلاح شود.
- تجهیزات هشداردهنده(Alarm Devices) :این تجهیزات همانطورکه میبایست هر سه ماه یکبار بازدید و صحت آنها بدون هرگونه آسیب فیزیکی تایید شود، برطبق روند اشاره‌شده در استاندارد، باید مورد تست عملکردی نیز قرار گیرند.
- اتصالات آتش‌نشانی (Hose Connections) :پس از گذشت 5 سال از زمان نصب، این تجهیزات باید مورد سرویس تست قرار گیرند و درصورت تأیید پس از آن، هر 3 سال این امر اتفاق بیافتد.
تعمیرات
در بخش تعمیرات سیستمهای اطفاء حریق موارد ذیل صورت می‌پذیرد:
- اسپرینکلرها (Sprinklers): در برخی از اجزای سیستمهای اسپرینکلر، بازسازی مجموعه در قالب نوسازی تجهیزات و قطعات صورت می‌پذیرد. مشخصات و موارد زیر در جایگزینی و کاربرد مناسب اسپرینکلرها مورد توجه می‌باشد:
- نوع اسپرینکلر
- سایز اوریفیس و ضریب k
- نرخ دما
- پوشش اسپرینکلر (درصورت داشتن)
- نوع پاشش (upright,pendant,sidewall)
- ملزومات طراحی
در جعبه‌ای مخصوص میبایست تعدادی اسپرینکلر یدکی متناسب با انواعی که در سیستم بکار رفته است، نگهداری شود. محل استقرار جعبه فوق در معرض رطوبت، گردوغبار، خوردگی و یا دمای بیش از 38 درجه سانتیگراد نباشد. به‌هیچ‌عنوان نباید از اسپرینکلرهای دارای پوشش یا رنگ یا هرگونه تزیین اضافی و غیراستاندارد استفاده نمود. وضعیت تعداد اسپرینکلرهای یدکی که بایستی در محل انبارش شده و موجود باشد به قرار زیر است:
- در سیستمهای دارای تعداد اسپرینکلر کمتر از 300 عدد، حداقل 6 اسپرینکلر
- در سیستمهای دارای 300 تا 1000 اسپرینکلر، حداقل 12 عدد
- در سیستمهای دارای بیش از 1000 اسپرینکلر، حداقل 24 عدد
آچار اسپرینکلر (Sprinkler Wrench): در اجرای فرایند تعمیرات، یکی از ابزارهای مهم و موردنیاز آچار اسپرینکلر می‌باشد. باید برای هریک از انواع اسپرینکلرهای نصب‌شده در سیستم، میبایست یک آچار مخصوص آن در جعبه نگهداری قطعات یدکی وجود داشته باشد تا در زمان مونتاژ و دمونتاژ کردن اسپرینکلرها و آچارکشی، از آن استفاده شود.
تست تأییدیه نصب: در مواقعی که انجام فعالیت‌های بازسازی و تعمیرات اجزا و تجهیزات سیستم اطفاء حریق اسپرینکلر، منجر به ایجاد تأثیر بر روی بیش از 20 عدد از اسپرینکلرها باشد، نصب و راه‌اندازی تمامی المان‌های فوق بایستی برطبق استاندارد (NFPA13) انجام پذیرد.
- اتصالات آتش‌نشانی (Hose Connections) : پس از هر بار استفاده از این تجهیزات، تمامی رابط‌ها میبایست قبل از بکارگیری مجدد در سیستم، تخلیه، تمیز و کاملاً خشک شوند. تجهیزاتی که موفق به اخذ تأییدیه در مراحل بازرسی و تست نمی‌شوند، بایست مجدداً تعمیر، تست و یا جایگزین شوند.
- شیرآلات (valves): این تجهیزات یکی از کلیدی‌ترین اجزاء مورداستفاده بوده که میبایست سالانه و یا هر زمان که موردنیاز است تعمیر و نگهداری شده و بعضاً المان‌های داخلی آنها مورد بازدید قرار گیرند.
- آب مورداستفاده در سیستم (Marine Systems) : معمولاً در سیستمهای اطفاء حریق اسپرینکلر، پس از انجام تعمیرات، از آب شیرین بعنوان منبع ذخیره برای تخلیه و آب‌گیری مجدد تجهیزات استفاده میشود.
نتیجه‌گیری
در این اینجا، اندکی به نحوه بازرسی، تست و انجام تعمیرات سیستمهای اطفاء حریق آبی (WET SYSTEM) براساس استانداردهای موردتأیید، پرداخته شد و طرح کلی و اهمیت داشتن یک برنامه منسجم و صحیح در این حوزه بمنظور افزایش راندمان سیستمها مشخص شد.لذا شرکت همیار صنعت با توجه به شرایط گوناگون موجود در ساختمان به برنامه ریزی نگهداری و تعمیرات سیستم های اطفای حریق می پردازد.
نگهداری و تعمیرات سیستم های اعلام حریق :
آمادگی سیستم اعلام حریق به عنوان اولین و موثرترین سیستم کشف و آگاهی دهنده حریق به ساکنین ساختمان از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
به طور کلی طراحی، اجراء و بهره برداری از سیستم کشف و اعلام حریق به دو منظور حفاظت از جان افراد و اموال صورت می گیرد. بر اساس مقررات ملی ساختمان مبحث ۱۳و مقررات سازمان آتش نشانی سیستم های اعلام حریق به دسته بندی های مختلفی تقسیم می شوند.
۱) سیستم های دستی:
در این سیستم ها برای اعلام تنها از شستی های اعلام حریق استفاده می شود
2) سیستم های اتوماتیک:
۱- متعارف
۲- آدرس پذیر
۳- هوشمند
الف) نوع دستی فقط برای ساختمانهای تا چهار طبقه که فاقد آسانسور می باشد استفاده می شود.
ب) برای کلیه ساختمانهای بالاتر از چهار طبقه که دارای آسانسور می باشند نصب سیستم اعلام حریق اتوماتیک اجباری است.
پ) برای کلیه مکانهای عمومی- تجاری- فرهنگی- آموزشی- و… نصب سیستم اعلام حریق اتوماتیک اجباری است.
رتبه بندی سیستم ها:
دستی: فقط استفاده از اعلام حریق
اتوماتیک: دستی تشخیص اتوماتیک تنها برای فضاها با خطر بالای حریق
دستی تشخیص اتوماتیک مسیرهای فرار
دستی تشخیص اتوماتیک مسیرهای فرار و اتاقهای منتهی به مسیرهای فرار
دستی تشخیص اتوماتیک فضاهای با خطر بالای حریق و فضاهای خواب
دستی تشخیص اتوماتیک کلیه فضاها
منطقه بندی:
سهولت، سرعت و دقت در تشخیص و تعیین محل وقوع حریق به ویژه در ساختمانهای بزرگ، لزوم تقسیم بندی ساختمان به مناطق کوچکتر و مجزا را بوجود می آورد.
در ساختمانهای متعارف معمولاً هر طبقه را به عنوان یک منطقه حفاظتی یا zone در نظر می گیریم.
در ساختمانهای بزرگ که طبقات مساحت بالای دارند یک طبقه میتوان به چند طبقه حفاظتی تقسیم شود.
هشدار کاذب:
یکی از مشکلات سیستم های اتوماتیک اعلام حریق ارسال هشدار اشتباه و نادرست است که در صورت تکرار اعتماد به این سیستم را کاهش می دهد.
پیامهای خطا را میتوان در پنج گروه طبقه بندی کرد:
۱- هشدارهای خطا ناشی از انجام کارهای مانند پخت و پز، دود سیگار، دود اگزوز اتومبیلها، گرد و غبار
۲- هشدارهای ناشی از بروز عیب در شبکه
۳- هشدارهای خطا ناشی از اقدامات معرضانه مانند شکستن شیشه های شستی اعلام حریق
۴- هشدارهای خطا ناشناخته که در هیچ کدام از دسته های بالا نمیتوان قرار داد
در سیستم های متعارف با ۴۰وتکتور یا کمتر ارسال دو پیام خطا در سال طبیعی و معمولی تلقی می شود
انواع سیستم های اعلام حریق اتوماتیک:
۱- سیستم های متعارف
۲- سیستم های آدرس پذیر
۳- سیستم های هوشمند
سیستم های اعلام حریق متعارف:
در این سیستم چندین آشکارساز و که یک منطقه از ساختمان را پوشش می دهند در قالب یک مدار به هم پیوسته و به تابلو کنترل مرکزی متصل می شوند بنابراین هر مدار نماینده یک منطقه است.
نحوه همبندی تجهیزات کشف و تشخیص نسبت به تابلوهای کنترل مرکزی به صورت شاخه ای و شعاعی است هر تابلو کنترل مرکزی متعارف میتواند ۴٫۲ – ۱۲٫۸- ۱۶- zone باشد.
حالتهای مدار باز، عادی، هشدار و اتصال کوتاه چهار وضعیت هستند که هر سیستم اعلام حریق میتواند به خود بگیرد. تعیین هر یک از این حالتها توسط کاهش یا افزایش دامنه جریان صورت می گیرد بنابراین لازم است تا در کل مدار، جریان مستمری برقرار گردد تا با تغییر دامنه آن تابلو کنترل مرکزی قادر به تعیین اوضاع مختلف باشد ضرورت برقراری چنین جریانی باعث می شود از یک مقاومت انتهای هر مدار استفاده شود ( ۶٫۸-۴٫۷)
حالتهای مختلف سیستم اعلام حریق:
۱- مدار باز: اگر در هر نقطه ای مدار قطع شود باعث کاهش و یا قطع جریان مستمر می شود این مورد توسط تابلو کنترل مرکزی احساس و اعلام می گردد
۲- شرایط عادی: آشکارسازها جریان بسیار کمی را از خود عبور می دهند که همان جریان مستمر می باشد
۳- شرایط هشدار: در صورت شرایط حریق و فعال شدن آشکارسازها جریان عبوری از آنها افزایش یافته و ممکن است تا mA 50 برسد.
۴- حالت اتصال کوتاه: در صورت بروز اتصال کوتاه در مدار اختلاف پتانسیل به صفر رسیده و جریان عبوری بشدت افزایش می یابد.
در هر منطقه متعارف یا مدار انشعابی یک منطقه نباید بیش از ۳۰آشکارساز و تستی قرار گیرد.
سیستم اعلام حریق آدرس پذیر:
اصول کشف و تشخیص حریق در سیستمهای آدرس پذیر مشابه سیستمهای متعارف است به جز اینکه در این گونه سیستمها هر یک از آشکارسازهای اتوماتیک یا شستی ها دارای آدرس منحصر به فردی هستند که از طریق آن تابلو کنترل قادر به شناسائی آن است.
مدار کشف در این گونه سیستمها به صورت حلقوی است که از تابلو کنترل مرکزی آغاز و به همان تابلو ختم میشود
کلیه تجهیزات به صورت مدارک در این حلقه جای می گیرد
حداکثر مسافت فضاهایی که توسط یک حلقه می تواند حفاظت شوند ۰۰۰/۱۰مترمربع است و میتواند تا پنج منطقه را پوشش دهند.
مدار هشدار صوتی میتواند به صورت جداگانه نصب شود.
حداکثر تعداد المانها در هر حلقه ۱۲۶عدد می باشد.
سیستم اعلام حریق هوشمند: (آدرس پذیر آنالوگ)
در سیستمهای هوشمند آشکارساز همواره فعال و به طور پیوسته پاسخگوی سیگنالهای ارسالی از سوی تابلو کنترل مرکزی هستند و مانند سیستمهای آدرس پذیر و متعارف تنها در دو وضعیت هشدار یا عدم هشدار قرار ندارند در این گونه سیستمها آشکارسازها نقش تستگرهای را بازی می کنند که داده ها را به عنوان سیگنال های ورودی در اختیار ریز پردازنده های تابلو کنترل مرکزی قرار می دهند در این سیستم به منظور تعیین وضعیت کلی از سوی تابلو مرکزی در هر ۵-۱۰ثانیه یکبار به طور کامل بررسی می شود
اجزای سیستم اعلام حریق:
۱- تابلو کنترل مرکزی: تابلو کنترل مرکزی ضمن بررسی کلیه ورودی ها، کلیه تجهیزات خروجی را نیز کنترل می کند و توان الکتریکی کلیه بخشها را تأمین می کند منبع تغذیه اصلی تابلو کنترل از نوع A.C و منبع تغذیه اضطراری آن از نوع D.C (باتری) است.
انواع آشکارسازها و شستی های اعلام حریق، تجهیزات ورودی تابلو کنترل محسوب می شوند
آژیرها، چراغهای هشدار، رله های فراخوان آسانسور، تجهیزات خروجی تابلو کنترل محسوب می شوند
انتخاب تابلو کنترل مرکزی تابلویی است از نوع سیستم انتخابی، اندازه ساختمان، کاربری تعداد مناطق و تجهیزات مورد نیاز ورودی و خروجی اعلام حریق.
تابلوهای مرکزی باید در نقاطی از ساختمان نصب شود که احتمال وقوع حریق در آنها کمتر است و در عین حال رفت و آمد پرسنل نگهداری و کنترل ساختمان در آنجا بیشتر باشد.
آشکارسازهای دودی:
این دتکتورها به چهار دسته تقسیم می شوند.
۱- نوری (optical) 2- یونیزاسیون ۳- لیزری ۴- مکشی
حداکثر فاصله دو دتکتور دودی نباید بیش از m 10 باشد
حداکثر فاصله یک دتکتور دودی تا دیوار نباید بیش از m 5 باشد
حداکثر مسافت قابل پوشش توسط یک دتکتور دودی ۵۰می باشد
دیود نوری آشکارساز:
اکثر دیودها دارای یک دیود نوری هستند
۱- چشمک زدن در هر ۹ثانیه وضعیت عادی
۲- بصورت مستمر روشن باشد نشانه عمل نمودن آشکارساز
۳- دیود نوری خاموش بماند یا چشمک سریع بزند نمایانگر عیب دو دتکتور می باشد
دیودهای نوری در اکثر مکانها به جز اماکن که دود آلود بودن آنها ناشی از کار عادی باشد (آشپزخانه- پارکینگ) استفاده می شود
دتکتور دودی نوری:
در این نوع دتکتورها یک منبع تولید نور یک سلول حساس به نور وجود دارد در صورت قطع و یا انعکاس شعاع نوری توسط دود سلول حساس به نور این موضوع را حس کرده دتکتور عمل می نماید.
دتکتورهای پرتوافکن:
در این نوع از دکتورها از اشعه مادون قرمز و سلول فتوالکتریک که می تواند در فاصله ۱۰۰متری نصب شود استفاده کرد. در صورت وجود دود اشعه مادون قرمز دچار نقصان و کاستی شده و دتکتور عمل می نماید این نوع دتکتور برای سطوح بزرگ (طول m 100 و عرض m100) به کار می رود و در فاصله ۳۰الی cm 60 پایین تر از سقف نصب می شود و معمولاً برای انبارها و فروشگاهها و اماکن باز استفاده می شود.
دتکتور دودی نوری کانالی:
این نوع دتکتور دودی نوری در داخل کانال هوا نصب می شود و در مسیر هوای برگشتی نصب می شود
دتکتور دودی بدون سیم:
این نوع دتکتور بدون سیم مانند یک فرستنده با امواج رادیوئی عمل نموده و به هنگام فعال شدن یک سیگنال برای مرکز اعلام حریق که همچون گیرنده عمل می نماید می فرستد
آشکارساز دودی لیزری:
عملکرد آن همانند دیود دودی نوری بوده ولی حد آن بجای شعاع نوری از یک شعاع لیزری استفاده می شود که حساسیت بسیار بالائی به دتکتور می دهد این نوع دتکتورها با تشخیص دادن ذرات غبار از دود ضمن حساسیت بسیار بالا دقت بسیار بالائی نیز دارند.
دتکتورهای دودی یونیزاسیون در تشخیص آتشهای سریع بسیار خوب عمل کرده اما در شناسائی آتشهای پنهان چندان مؤثر نیست.
آشکارسازهای دودی نوری در تشخیص آتش های پنهان سریع عمل کرده و در تشخیص آتشهای سریع ضعیف هستند.
دتکتورهای لیزری در تشخیص هر دو نوع آتش بسیار بهتر عمل می کنند.
دتکتورهای دودی یونیزاسیون:
این گونه دتکتورها دارای یک محفظه ای با دو الکترود مثبت و منفی هستند که وجود ماده رادیواکتیو به نام آمویسیوم موجب یونیزه شدن هوای داخل آن می شود. بنابراین جریان الکتریکی ضعیفی بین دو الکترود در محفظه یونیزه برقرار می گردد. ورود دود به داخل محفظه موجب گسیختگی و کاهش جریان الکتریکی بین دو الکترود می شود و دتکتور فعال می شود.
دتکتور دودی استنشاقی:
دتکتورهای استنشاقی یا مکثی بر اساس نمونه گیری از هوای یک فضای معین وجود دود را که ممکن است ناشی از حریق باشد تشخیص می دهد و هواکشی یک یا دو دتکتور دودی (لیزری) یک برد الکترونیکی که عمل پردازش و ارزیابی را به عهده دارد. اجرای اصلی این نوع دتکتور می باشد.
دتکتور حرارتی
۱- دمای ثابت Fixed
2- نرخ افزایش rateafrise
3-مرکب
محل استفاده: در آشپزخانه، موتورخانه، پارکینگ و اماکینی که در آنجا اماکن استفاده از آشکارساز دودی به دلیل وجود انواع بخار و دود حاصل از گاز طبیعی تجهیزات وجود ندارد.
برحسب عمل کرد دتکتورهای حرارتی درجه حرارتی باشد به سه دسته تقسیم می شوند.
۱- واکنش سریع ( )
۲- واکنش متوسط
۳- واکنش کند
دتکتورهای حرارتی دمای ثابت:
این نوع دتکتورها را بر اساس دمای از پیش تعیین شده و ثابتی عمل می کند. این نوع دتکتورها از مکانیسم ترموکوپلی یا بی متال برخوردارند.
دتکتور حرارتی با نرخ افزایش:
این گونه دتکتورها بر اساس سرعت افزایش دما تحرک می شود. بنابراین دو عامل افزایش دما و مدت زمان آن در عمل کرد آشکارساز مؤثراست نرخ تحریک برای اغلب آشکارسازهای افزایشی معمولاً در دقیقه است و معنی آن این است که چنانچه دمای مکانی ظرف مدت یک دقیقه به میزان افزایش یابد دتکتور در وضعیت هشدار قرار می گیرد.
دتکتور حرارتی مرکب:
ترکیبی از دو دتکتور ثابت و افزایشی می باشد.
دتکتورهای حرارتی خطی:
آشکارساز شعله:
۱- دتکتور مادون قرمز
۲- دتکتور
۳- دتکتور ترکیبی (مادون قرمز- )
این نوع دتکتور را با توانائی تشخیص مادون قرمز و ماورای بنفش ساتح از شعله است این نوع دتکتورها را باید توانائی تشخیص ناشی از حریق در سطح ۸٫۱مترمربع را از فاصله ۱۴متری داشته باشد.
آشکارسازهای شعله مناسب اماکن وسیع و باز و یا با سقف بلند مانند انبارها- آشیانه
هواپیما و محوطه های صنعتی هستند و همچنین محوطه طی باز یا نیمه باز که حرکت تند هوا و یا باد میتواند مانع از رسیدن گرما به دتکتور شود
شستی اعلام حریق:
این گونه تغییرات همچون یک کلید عمل نموده و با تحریک از سوی یک فردی که به وجود حریق پی برده اند سیگنال هشدار را برای مرکز اعلام حریق ارسال می کند.
تجهیزات هشداری شنیداری:
۱- زنگها
۲ – بوقها
۳- آژیرها و بلندگوها
تجهیزات هشدار دهنده دیواری:
انواع چراغهای گردان و چشمک زن در کنار تجهیزات هشدار دهنده صوتی ساکنین را از بروز خطر حریق مطلع می سازد.
۱- کلید ری ست برای تست سالم بودن نشانگرهای (LED) سیستم و راه اندازی دوباره سیستم.
۲- خاموش کردن صدای آژیر در هنگام حریق (آتش سوزی)
۳- خاموش کردن صدای بارز (آژیر کوچک داخل دستگاه)
اشکال ناشی از قطعی برق شهری و باطری
اشکال ناشی از اتصال کوتاه و مدار بار زونها
۴- تست کردن آژیرهای سیستم
۵- اگر روی Normal قرار داده شود سوئیچ های موجود غیرفعال می شوند
اگر روی Arm Control قرار بگیرد سوئیچ ها فعال خواهند شد.
۶- هر گاه در مسیر آژیرها اشکال (اتصال کوتاه/ مدار باز) داشته باشیم روشن خواهد بود.
۷- هرگاه برق شهری (zzo 220AC) یا باطری ها
(قطع یا خراب یا بدون شارژ) ایراد داشته باشند روشن خواهد شد.
۸- در حالت نرمال همیشه باید روشن باشد
